What is the Full form of FCI in Gujarati?
The Full form of FCI in Gujarati is ભારતીય ખાદ્ય નિગમ ( Food Corporation of India ).
FCI નું પૂર્ણ સ્વરૂપ Food Corporation of India છે, અને તેનો ગુજરાતીમાં અનુવાદ થાય છે ભારતીય ખાદ્ય નિગમ. ભારતીય ખાદ્ય નિગમ (FCI) એ ભારત સરકાર દ્વારા બનાવવામાં આવેલ અને સંચાલિત એક વૈધાનિક સંસ્થા છે. તે ભારતની સંસદ દ્વારા ફૂડ કોર્પોરેશન એક્ટ, 1964[2] ના અમલીકરણ દ્વારા રચાયેલ ગ્રાહક બાબતો, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ મંત્રાલયની માલિકી હેઠળ છે. તેના ટોચના અધિકારીને અધ્યક્ષ અને મેનેજિંગ ડિરેક્ટર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે, જે IAS કેડરના કેન્દ્ર સરકારના સિવિલ સેવક છે. તેની સ્થાપના 1965માં ચેન્નાઈ ખાતે તેના પ્રારંભિક મુખ્યાલય સાથે કરવામાં આવી હતી. બાદમાં તેને નવી દિલ્હી ખસેડવામાં આવી હતી. તેના રાજ્યોની રાજધાનીઓમાં પ્રાદેશિક કેન્દ્રો પણ છે.
FCI ની પહેલ
- ભારતીય ખાદ્ય નિગમ એ ભારતની સૌથી મોટી સંસ્થાઓમાંની એક છે. તે એક સ્વાયત્ત સંસ્થા છે જે ગ્રાહક બાબતો, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ મંત્રાલય હેઠળ કાર્ય કરે છે. ભારતીય ફૂડ કોર્પોરેશનની સ્થાપના 14મી જાન્યુઆરી 1965ના રોજ નવી દિલ્હીમાં તેનું મુખ્ય મથક સાથે કરવામાં આવી હતી. સંસ્થા દેશના ખાદ્ય સુરક્ષા માળખાના વિકાસમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહી છે.
- ભારતીય ખાદ્ય નિગમને અનાજની પ્રાપ્તિ, સંગ્રહ અને વિતરણનું કાર્ય સોંપવામાં આવ્યું છે. સંસ્થા પાસે ગોડાઉન અને વેરહાઉસનું રાષ્ટ્રવ્યાપી નેટવર્ક છે જે અનાજના કાર્યક્ષમ વિતરણમાં મદદ કરે છે. ભારતીય ખાદ્ય નિગમ ભાવ સ્થિરતા અને બજારના હસ્તક્ષેપ માટેના કાર્યક્રમો પણ હાથ ધરે છે
- ભારતીય ખાદ્ય નિગમની સ્થાપના 14 જાન્યુઆરી 1965ના રોજ કરવામાં આવી હતી, જેનું પ્રથમ જિલ્લા કાર્યાલય તંજાવુર ખાતે હતું અને મુખ્ય મથક ચેન્નાઈ ખાતે, ફૂડ કોર્પોરેશન એક્ટ 1964[3] હેઠળ રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય નીતિના ઉદ્દેશ્યોને અમલમાં મૂકવા માટે હતું.
FCI નું સંગઠનાત્મક માળખું
- ભારતીય ખાદ્ય નિગમ (FCI) એ સરકારી માલિકીની કોર્પોરેશન છે જેની સ્થાપના 1964માં ભારતીય ખાદ્ય નિગમ એક્ટ હેઠળ કરવામાં આવી હતી. એફસીઆઈ પાસે ખાદ્યાન્નના સ્ટોકનું સંચાલન અને ભારતમાં આવશ્યક ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓના ભાવને નિયંત્રિત કરવાની જવાબદારી છે.
- FCI પાંચ નિર્દેશાલયોમાં સંગઠિત છે: પ્રાપ્તિ, સંગ્રહ, પરિવહન, વિતરણ અને માર્કેટિંગ. FCI સમગ્ર ભારતમાં 15,000 ઓફિસો અને વેરહાઉસનું નેટવર્ક ધરાવે છે.
- FCI એ ભારતના સૌથી મોટા નોકરીદાતાઓમાંનું એક છે, જેમાં બે લાખથી વધુ કર્મચારીઓ છે.
FCI ના કાર્યો
FCI ના કાર્યો નીચે મુજબ છે
- ભારતીય ખાદ્ય નિગમ સમગ્ર દેશમાં અનાજની પ્રાપ્તિ, સંગ્રહ અને વિતરણ માટે જવાબદાર છે
- તે ખાદ્ય અનાજ વ્યવસ્થાપન સંબંધિત અન્ય કાર્યો પણ કરે છે જેમ કે ભાવ આધાર કામગીરી, બફર સ્ટોકિંગ
- લક્ષ્યાંકિત જાહેર વિતરણ પ્રણાલી (TPDS) ના સરળ અમલીકરણ માટે FCI રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને ઇનપુટ્સ અને તકનીકી સહાય પણ પ્રદાન કરે છે.
- દેશમાં ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવામાં કોર્પોરેશન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે
- બજાર હસ્તક્ષેપ કામગીરી દ્વારા ભાવ સ્થિરતા
- કઠોળ, ખાદ્ય તેલ અને ખાંડની પ્રાપ્તિ અને વિતરણ
- અનાજના ગોડાઉન અને કોલ્ડ સ્ટોરેજનું સંચાલન
- રાજ્ય સરકારો સાથે મળીને ખાદ્ય સુરક્ષા યોજનાનું અમલીકરણ
- વસ્તીના તમામ વર્ગોને સલામત અને પૌષ્ટિક ખોરાક ઉપલબ્ધ કરાવવા માટે ફૂડ ફોર્ટીફિકેશન પ્રોગ્રામ હાથ ધરવો
FCI ની યોજનાઓ
ભારતીય ખાદ્ય નિગમ નીચેની યોજનાઓના અમલીકરણ માટે નોડલ એજન્સી છે:
- રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય સુરક્ષા કાયદો, 2013
- પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના
- પ્રધાનમંત્રી અન્નદાતા આય સંરક્ષણ અભિયાન
- અનાજ બેંક યોજના
- કાર્ય કાર્યક્રમ માટે ખોરાક
- સંકલિત બાળ વિકાસ સેવા યોજના
- મધ્યાહન ભોજન યોજના
ઉપરોક્ત યોજનાઓ ઉપરાંત, એફસીઆઈ અંત્યોદય અન્ન યોજના, અન્નપૂર્ણા યોજના જેવી અન્ય યોજનાઓના સરળ અમલીકરણ માટે રાજ્ય સરકારોને ઇનપુટ અને તકનીકી સહાય પણ પ્રદાન કરે છે.
FCI ની ભૂમિકાઓ અને જવાબદારીઓ
FCI ની નીચેની ભૂમિકાઓ અને જવાબદારીઓ છે:
- ખેડૂતો પાસેથી લઘુત્તમ ટેકાના ભાવે અનાજની ખરીદી કરવી
- રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે ખાદ્ય અનાજના અસરકારક સ્ટોક સ્તરને જાળવી રાખવું
- તેના ડેપો અને ઓફિસોના નેટવર્ક દ્વારા સમગ્ર દેશમાં અનાજનું વિતરણ કરવું
- બફર સ્ટોકિંગ કામગીરી દ્વારા ખાદ્યાન્નના બજાર ભાવોનું નિયમન કરવું
FCI ના આંકડા
તે સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી ભારતમાં સૌથી મોટી કોર્પોરેશનોમાંની એક છે, અને એશિયાની સૌથી મોટી સપ્લાય ચેઇન મેનેજમેન્ટ કંપનીઓમાંની એક છે. તે 5 ઝોનલ અને 26 પ્રાદેશિક કચેરીઓ દ્વારા કાર્ય કરે છે. દર વર્ષે, ભારતીય ખાદ્ય નિગમ ભારતના ઘઉંના ઉત્પાદનના આશરે 15 થી 20 ટકા અને ચોખાના ઉત્પાદનના 12 થી 15 ટકા ખરીદી કરે છે. ભારત સરકાર દ્વારા જાહેર કરાયેલા દરે ખેડૂતો પાસેથી ખરીદી કરવામાં આવે છે. આ દરને MSP (લઘુત્તમ સમર્થન કિંમત) કહેવામાં આવે છે.
FCI ની કામગીરી
2019 સુધીમાં FCI માં 21,847 કર્મચારીઓ કામ કરતા હતા. તેની સ્ટોરેજ સુવિધાઓ જે ઉત્તર પ્રદેશના હાપુડ, કર્ણાટકમાં માલુર અને તમિલનાડુમાં ઈલાવુર ખાતે આવેલી છે.