What is the Full form of CM in Gujarati?
The Full form of CM in Gujarati is મુખ્યમંત્રી (Chief Minister)
CM નું પૂર્ણ સ્વરૂપ “Chief Minister” છે, અને તેનો ગુજરાતીમાં અનુવાદ થાય છે “મુખ્યમંત્રી”. CM અથવા તેણી રાજ્યમાં સરકારમાં શાસક પક્ષના નેતા છે. સામાન્ય ચૂંટણીમાં સૌથી વધુ મત મેળવનાર પક્ષના તમામ સભ્યોમાંથી તે અથવા તેણીની પસંદગી કરવામાં આવે છે. તે અથવા તેણી સરકારની એક્ઝિક્યુટિવ શાખાના વડા છે. સરકાર દ્વારા લેવામાં આવતા દરેક પગલા તેના નિયંત્રણ હેઠળ છે. વધુમાં, તે અથવા તેણી રાજ્ય અને સંઘીય સરકાર વચ્ચે સંકલન કરે છે.
મુખ્ય પ્રધાનની નિમણૂક એ મંત્રાલયના પાયામાં પ્રથમ તત્વ છે. વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સૌથી વધુ મત મેળવનારા પક્ષના નેતાઓમાંથી રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાનની પસંદગી કરવામાં આવે છે. રાજ્યના કાર્યકારી નેતાને ઘણીવાર મુખ્ય પ્રધાન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સપ્ટેમ્બર 2022 સુધીમાં અરવિંદ કેજરીવાલ દિલ્હીના વર્તમાન મુખ્યમંત્રી છે. રાજ્યપાલની જવાબદારી મુખ્યમંત્રીની પસંદગી કરવાની છે. દરેક રાજ્ય (28 રાજ્યો) અને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (હાલમાં દિલ્હી અને પુડુચેરી)માં મુખ્ય પ્રધાનો છે.
મુખ્યમંત્રી રાજ્ય સરકારના સૌથી વરિષ્ઠ અને શક્તિશાળી અધિકારી છે. મુખ્ય પ્રધાન અને અન્ય મંત્રાલયોની નિમણૂકમાં રાજ્યપાલનું કાર્ય બંધારણની કલમ 164માં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે. બંધારણની કલમ 167 મુખ્યમંત્રીની જવાબદારીઓનું વર્ણન કરે છે.
મુખ્ય પ્રધાન રાજ્યની એ જ ક્ષમતામાં સેવા કરે છે જે રીતે વડા પ્રધાન સંઘીય સરકારની સેવા કરે છે.
CM ની ફરજો
ભારતીય બંધારણની કલમ 167, મુખ્યમંત્રીની મહત્વપૂર્ણ ફરજોની રૂપરેખા આપે છે.
i) રાજ્યપાલને લગતી
રાજ્યપાલ રાજ્ય પબ્લિક સર્વિસ કમિશનના ચેરમેન અને સભ્યો અને એડવોકેટ જનરલ જેવા મહત્વના અધિકારીઓની નિમણૂક અંગેની બાબતો પર મુખ્યમંત્રીની સલાહ લે છે.
કલમ 167 મુજબ, મુખ્ય પ્રધાને વહીવટ અને કાયદાને લગતા કેબિનેટ દ્વારા લેવાયેલા કોઈપણ નિર્ણયો વિશે રાજ્યપાલને જાણ કરવી આવશ્યક છે.
ii) મંત્રી પરિષદને લગતી
મંત્રીમંડળની સામૂહિક જવાબદારી રાજ્ય વિધાનસભાની છે. મંત્રી પરિષદમાં એવા મંત્રીઓનો સમાવેશ થાય છે જેઓ તેમના સંબંધિત વિભાગો અથવા મંત્રાલયો, જેમ કે વિદેશ મંત્રાલય, કાપડ મંત્રાલય વગેરેનો હવાલો સંભાળે છે. મંત્રીમંડળ મંત્રીમંડળનું બીજું નામ છે.
- મુખ્ય પ્રધાન નક્કી કરે છે કે મંત્રીઓના પોર્ટફોલિયોની વહેંચણી અને પુનઃરચના કેવી રીતે કરવી.
- મુખ્યમંત્રીએ માર્ગદર્શન અને રક્ષણ આપીને કોઈપણ ચર્ચા દરમિયાન તેની કાઉન્સિલનું નેતૃત્વ અને રક્ષણ કરવું જોઈએ.
- તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે જરૂરી છે કે કાઉન્સિલના નિર્ણયો યોગ્ય અને તર્કસંગત છે.
- મુખ્યમંત્રીના રાજીનામા અથવા મૃત્યુ પર મંત્રી પરિષદ આપોઆપ સમાપ્ત થઈ જાય છે.
- મંત્રી સાથે મતભેદની સ્થિતિમાં તે રાજ્યપાલને મંત્રીને હટાવવાની સલાહ આપી શકે છે.
- રાજ્યનું રાજકીય વાતાવરણ પણ નક્કી કરે છે કે મંત્રી પરિષદમાં મુખ્યમંત્રી કેટલા શક્તિશાળી છે.
iii) ધારાસભાને લગતી
- વિધાનસભા એ વિધાનસભામાં હાજર રહેલા તમામ ધારાસભ્યો (વિધાનસભાના સભ્યો) માટેનું સામૂહિક નામ છે. ગવર્નર અને એક કે બે ગૃહો એક ધારાસભા બનાવે છે. બે ચેમ્બર વિધાન પરિષદ છે, જેને વિધાન પરિષદ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, અને વિધાન સભા, જે વિધાનસભા તરીકે પણ ઓળખાય છે.
- રાજ્યની વિધાનસભા અથવા વિધાનસભામાં 500 જેટલા સભ્યો હોઈ શકે છે. રાજ્યના પ્રાદેશિક મતવિસ્તારોમાં ચૂંટણી દ્વારા વિધાનસભાની પસંદગી કરવામાં આવે છે. રાજ્યની વિધાનસભામાં તેના કુલ સભ્યોમાંથી એક તૃતીયાંશ સભ્યો વિધાન પરિષદ/વિધાન પરિષદમાં સેવા આપી શકે છે, જેમાં ઓછામાં ઓછા 40 સભ્યો હોવા જોઈએ.
- સરકારના નિર્દેશોને સમર્થન આપવા માટે પ્રસ્તાવિત કાયદા માટે મુખ્યમંત્રી જવાબદાર છે.
- આ ઉપરાંત, મુખ્ય પ્રધાન ચર્ચામાં દરમિયાનગીરી કરે છે અને જાહેરાતો કરે છે, વિધાનસભાને વિવિધ પ્રવૃત્તિઓથી માહિતગાર રાખે છે.
iv) કારોબારીને લગતી
- મુખ્ય સચિવની આગેવાની હેઠળના સચિવાલય દ્વારા રાજ્ય વહીવટ ચલાવવામાં મુખ્ય પ્રધાનને મદદ કરવામાં આવે છે.
- મુખ્ય પ્રધાન ઉચ્ચ-સ્તરના હોદ્દાઓ જેમ કે સચિવો, તેમજ નાયબ સ્તરે, એચઓડી (વિભાગના વડા), જાહેર ક્ષેત્રમાં ભૂમિકાઓ વગેરે માટે નિમણૂકોને મંજૂરી આપે છે.
- વહીવટી સંસ્થાઓ અને મુખ્યમંત્રીની ચેનલો, જેમાં પક્ષના કાર્યકરો, ફરિયાદો અને અન્યનો સમાવેશ થાય છે, એકંદર અસરકારકતાનું મૂલ્યાંકન કરે છે.
CM ની અન્ય ફરજો
- તેઓ નીતિ આયોગની ગવર્નિંગ કાઉન્સિલના સભ્ય છે; સંસ્થાના અધ્યક્ષ ભારતના PM છે.
- મુખ્ય પ્રધાનની ભલામણ પર, રાજ્યપાલને સંસદીય સત્ર બોલાવવા અને સ્થગિત કરવાનો અધિકાર છે.
- તે આંતરસરકારી પરિષદમાં સહભાગી છે.
- રાજ્યના વડા તરીકે, મુખ્યમંત્રી તમામ સામાજિક વર્ગોના લોકો સાથે તેમની ચિંતાઓ વિશે જાણવા અને જવાબો શોધવા માટે તેમની સાથે જોડાય છે.
- તેમની સ્થિતિ કેન્દ્રમાં વડા પ્રધાનની જેમ જ નિર્ણાયક છે.
- કટોકટીમાં, તે કટોકટી વ્યવસ્થાપક તરીકે કામ કરે છે.
- મુખ્યમંત્રી રાજ્ય આયોજન બોર્ડના અધ્યક્ષ તરીકે સેવા આપે છે.